Zonder vrouwelijk leiderschap geen verandering
In de huidige wereld, waarin de dynamiek van leiderschap snel verandert staan vrouwen steeds vaker aan het roer. Van grote commerciële bedrijven en politieke organisaties en eigen gedreven ondernemingen. Deze verandering in de invulling van leiderschap onderstreept een verschuiving in de maatschappelijke basisperceptie van gender en macht. Cruciaal voor deze ontwikkeling is de invloed van emancipatiebewegingen en feministische theorieën, die niet alleen genderstereotypen hebben uitgedaagd maar ook de weg hebben geplaveid voor een meer inclusieve benadering van leiderschap. De wetenschappelijke literatuur biedt inzicht in deze verschuivingen, onderbouwt de effectiviteit van vrouwelijk leiderschap en benadrukt het belang van diversiteit in leiderschapsposities. En hoewel keer op keer herbevestigd wordt dat gender niet bepalend is voor de invulling van goed leiderschap, gaat invulling van vrouwelijk leiderschap niet als vanzelf. Nog steeds kennen we de navolgende wapenfeiten als het om ongelijkheid gaat.
Loonkloof
De International Labour Organization (ILO) laat zien dat wereldwijd vrouwen gemiddeld nog steeds minder verdienen dan mannen. Daar waar mannen 1 dollar ontvangen, ontvangen vrouwen 77 cent voor werk van gelijke waarde.
Vertegenwoordiging in topfuncties
Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in topfuncties binnen bedrijven en overheidsinstellingen. Een rapport van het World Economic Forum uit 2020 laat zien dat vrouwen slechts 28% van de management-posities wereldwijd vervullen en slechts 18% van de grootste bedrijven wordt geleid door een vrouwelijke CEO.
Toegang tot onderwijs
In sommige landen hebben vrouwen nog steeds beperkt toegang tot onderwijs en professionele ontwikkeling. Dat heeft directe gevolgen voor hun vermogen om vooraanstaande posities te bereiken.
Werk en zorgtaken
Vrouwen dragen wereldwijd de grootste last van onbetaalde zorgtaken, wat hun deelname aan de arbeidsmarkt en hun carrièremogelijkheden beperkt. De ILO schat dat vrouwen gemiddeld 4 uur en 25 minuten per dag besteden aan onbetaalde zorg- en huishoudelijke taken, vergeleken met slechts 1 uur en 23 minuten voor mannen.
Geweld en intimidatie op de werkplek
Vrouwen zijn vaker het slachtoffer van seksuele intimidatie en geweld op de werkplek. Dat heeft een directe invloed heeft op veiligheid, welzijn en hun vermogen om te werken onder gelijke voorwaarden.
Deze verschillen zijn wat mij aangaat absurd maar bovendien onnavolgbaar en onbegrijpelijk.
Good practice van vrouwelijk leiderschap
Onderzoek toont namelijk aan dat vrouwen vaak transformationeel leiderschap hanteren. Dat is leiderschap welk wordt gekenmerkt door het vermogen om te inspireren, intellectueel te stimuleren en individuele aandacht te besteden aan de ontwikkeling van teamleden. Zoals ik eerder al schreef zijn dat juist kernelementen van goed leiderschap. Een studie in de "Journal of Applied Psychology" bevestigt dat deze benadering van leiderschap leidt tot hogere tevredenheid en prestaties binnen teams (Bass, B.M., & Avolio, B.J., 1994). Dit illustreert dat vrouwelijke leiders niet alleen effectief zijn in het begeleiden van hun teams, maar ook in het stimuleren van een positieve en productieve werkomgeving.
Gender diversiteit en resultaten
De aanwezigheid van vrouwen in leiderschapsrollen draagt bij aan een grotere diversiteit binnen organisaties. Het blijkt ook dat dit op zijn beurt een positieve invloed heeft op de financiële prestaties. Een onderzoek door Catalyst vond dat bedrijven met een hogere genderdiversiteit in hun bestuursraden betere resultaten rapporteerden in termen van Return on Equity (ROE) en Earnings Before Interest and Taxes (EBIT) (Joy, L., et al., 2007). Deze bevindingen benadrukken het belang van genderdiversiteit. Ik heb het dan dus niet alleen over sociale rechtvaardigheid, maar ook als een strategisch voordeel in organisaties.
Sociale roltheorie en gender
De sociale roltheorie biedt een theoretisch kader voor het begrijpen van de oorsprong van genderstereotypen die van invloed zijn op de perceptie van leiderschap. Volgens Eagly en Wood (1991), ontstaan gedragsverschillen tussen mannen en vrouwen voornamelijk uit cultureel bepaalde rollen en sociale verwachtingen. Dit perspectief geeft invulling aan waarom het doorbreken van traditionele genderrollen en het bevorderen van gelijkheid in leiderschapsposities essentieel is voor het realiseren van een meer inclusieve maatschappij. Hoewel je het dus bloedirritant kunt vinden dat hier zo vaak over gesproken is, bevestigt het de noodzaak!
Feminisme als motor voor verandering
De feministische beweging heeft een onmisbare rol gespeeld in het uitdagen van de status quo en het bevorderen van een cultuur waarin vrouwen als gelijkwaardige leiders worden gezien. Studies tonen aan dat feministische inspanningen hebben geleid tot een groter bewustzijn en de afbraak van institutionele barrières, waardoor meer vrouwen leiderschapsposities hebben kunnen bereiken (Ferree, M.M., & Tripp, A.M., 2006). Deze beweging heeft niet alleen gestreden voor de rechten van vrouwen, maar heeft ook bijgedragen aan het herdefiniëren van wat het betekent om een leider te zijn, los van gender. Vaak komen dergelijke bewegingen omwille van het excessieve karakter en haar gedragingen naar voren. Persoonlijk vind ik het heel plezierig om te zien dat dergelijke onderzoek het effect van collectieve bewegingen bewijst. Het laat namelijk zien dat er enerzijds verandering komt, maar ook dat de beweging an sich helpt.
Op naar een onbetwiste inclusieve toekomst
De voortgang die is geboekt op het gebied van vrouwelijk leiderschap en gendergelijkheid is onmiskenbaar. Het is echter belangrijk te erkennen dat er nog steeds grote uitdagingen bestaan die overwonnen moeten worden. De wetenschappelijke literatuur ondersteunt de stelling dat genderdiversiteit in leiderschap niet alleen rechtvaardig is, maar ook voordelig voor organisatorische prestaties. Het verder bevorderen van deze diversiteit vereist een aanhoudende inzet voor het doorbreken van stereotypen en het implementeren van beleid dat gelijke kansen voor iedereen ondersteunt. Door voort te bouwen op de fundamenten gelegd door emancipatiebewegingen en feministisch gedachtegoed, kunnen we een toekomst tegemoet zien waarin leiderschap wordt gedefinieerd door kwaliteiten en capaciteiten, en niet door gender!
De weg vooruit vraagt om bewuste inspanningen van zowel organisaties als individuen om inclusieve praktijken te omarmen. Dit betekent het bevorderen van genderdiversiteit in wervings- en promotiebeleid, het aanbieden van mentoring en ondersteuningsprogramma's voor vrouwelijke leiders, en het creëren van een cultuur waarin iedereen, ongeacht gender, de kans krijgt om zijn of haar leiderschapspotentieel te ontwikkelen. De onaflatende inzet van vrouwen is zo krachtig dat zij in staat zijn geweest om het mannen bolwerk zachtjes aan te breken. Mensen met zoveel bereik en zo'n krachtig resultaat zou je wat mij aangaat niet moeten betwisten, maar omarmen. Zonder vrouwelijk leiderschap zal geen verandering komen!
Ik zou je willen vragen om eens oprecht naar de samenstelling van jouw organisatie te kijken. Hoe goed is jouw organisatie in balans? Vervult iedereen even goed zijn positie of zou je iets meer vrouwelijk leiderschap wensen? Hoe zou je dat dan willen organiseren? Als je hier eens over van gedachte wilt wissen raak ik graag met je in gesprek.
Grote groet,